11 stycznia 2008 roku ukazało się polskie wydanie książki prof. Jana Tomasz Grossa
„Strach. Antysemityzm w Polsce tuż po wojnie. Historia moralnej zapaści.” (pierwsze, angielskie wydanie, USA 2006). Jeszcze przed pojawieniem się publikacji na księgarskich półkach stała się ona źródłem gorącej, pełnej emocji, burzliwej ogólnopolskiej debaty.
Gross w „Strachu…” stawia bowiem pogląd, że antysemityzm w powojennej Polsce był zjawiskiem powszechnym, często przyjmującym formę brutalnej agresji wobec nielicznych ocalałych z Holokaustu Żydów. Jego najlepszym dowodem jest – według Grossa – przebieg wydarzeń w Kielcach w lipcu 1946 roku. Zbrodnia popełniona w Kielcach była – według autora „Strachu…” kwintesencją polskiego nacjonalizmu i ksenofobii, tryumfem zaściankowego, prymitywnego katolicyzmu i wiary w zabobon. Wydarzenia kieleckie z lipca 46 roku stanowią w książce Grossa szczególną rolę, będąc punktem odniesienia do stawianych przez autora generalnych tez.
Nic dziwnego zatem, że publikacja „Strachu…” wzbudziła w kraju ogromne kontrowersje, stając się powodem licznych medialnych debat, dyskusji i polemik.
Stad też prezes Stowarzyszenia Bogdan Białek wystąpił z pomysłem, aby zaprosić Grossa do Kielc, stworzyć warunki do bezpośredniej konfrontacji ze współczesnymi mieszkańcami miasta. Spotkanie, którego organizatorami poza Stowarzyszeniem było Wydawnictwo Znak oraz Urząd Miasta Kielce, odbyło się w poniedziałek 21 stycznia 2008 roku w Domu Środowisk Twórczych (Pałacyk Zielińskiego) przy ulicy Zamkowej.
Debata rozpoczęła się o godz. 18. Ogromne zainteresowanie kielczan spowodowało, że już około godziny 17 obszerne sale Pałacyku zostały w całości zapełnione widzami. Wszyscy, którzy pojawili się później, nie zostali niestety wpuszczeni do środka. Mieli jednak możliwość śledzenia na żywo przebiegu całej debaty a to za pośrednictwem telewizyjnych kanałów informacyjnych, które transmitowały przebieg spotkania.
Debacie z resztą towarzyszyło ogromne zainteresowanie wszystkich mediów, w tym również wielu zagranicznych.
W spotkaniu prowadzonym przez Bogdana Białka, poza Janem Tomaszem Grossem udział wzięli:
Anna Bikont – dziennikarka „Gazety Wyborczej”, autorka książki „My z Jedwabnego”, za którą otrzymała nagrodę „Polityki”, finalistka Nagrody Literackiej NIKE.
prof. Stanisław Meducki – kielecki historyk, autor publikacji m.in. o Armii Krajowej w strukturze polskiego państwa podziemnego, stosunkach polsko-żydowskich w tym okresie (m.in. „Z kroniki utraconego sąsiedztwa”), książki „Kielce w latach okupacji hitlerowskiej 1939-1945”.
Bożena Szaynok – doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Specjalizuje się w najnowszej historii Polski (Żydzi w Polsce po 1945 roku, stosunki polsko-żydowskie, historia społeczna Polski 1949-1953) oraz stosunków międzynarodowych (Polska-Izrael 1948-1967), autorka książek „Pogrom Żydów w Kielcach. 4 lipca 1946 r.” i „Zostać czy wyjechać? Żydowskie partie polityczne w Polsce 1944-1950”.
dr Michał Bilewicz – psycholog społeczny, publicysta, członek zespołu „Krytyki Politycznej”, redaktor czasopism żydowskich
Organizacja debaty stanowiła poważne wyzwanie także od strony zagwarantowania bezpieczeństwa uczestnikom spotkania. Ze względu na ogromne emocje, jakie towarzyszyły w Polsce, a szczególnie w Kielcach wydaniu książki Grossa istniało ryzyko, że spotkanie może przyjąć zbyt burzliwy przebieg. Obawy te jednak okazały się zupełnie bezpodstawne. Spotkanie odbyło się w całkiem spokojnej, choć nie pozbawionej napięcia atmosferze. Było to dowodem, że kielczanie mogą a przede wszystkich chcą podjąć się rzeczowej debaty na temat trudnej historii swojego miasta.
Kieleckie otwarte spotkanie z Janem Grossem było pierwszym z trzech, jakie w związku z publikacją „Strachu…” zorganizowane zostały w Polsce. Dwa kolejne odbyły się w następnych dniach w Krakowie i Warszawie. Udział w nich wzięli między innymi Adam Michnik i Marek Edelman. Mimo tego nie wzbudziły one już tak szerokiego zainteresowania jak debata kielecka.