Jakie były początki?
Szkoła przy ulicy Jasnej szukała patrona i dla mnie było oczywiste, że to powinien być Jan Karski. Kiedy „odkryłem” dla siebie Jana Karskiego, wiedziałem, że to jest bardzo dobra postać, żeby poprowadzić kielczan i moje miasto do skonfrontowania się z przeszłością i zamiany trucizny w lekarstwo. Polak, polski patriota, katolik, i to taki maryjny katolik, a jednocześnie wróg antysemityzmu, przeciwnik szowinizmu, człowiek niezwykle otwarty. Pierwszym działaniem było nadanie imienia szkole. Jeszcze wtedy nie myślałem o stowarzyszeniu. Jednak wydarzenia wokół tej uroczystości, które odbywały się w Kielcach, takie jak, skierowane do młodzieży, wystąpienie Marka Edelmana w Kieleckim Centrum Kultury, który powiedział, że Kielce to już jest zupełnie inne miasto, były dla mnie niezwykłym impulsem oraz inspiracją do dalszych działań. Tak doszło do powstania stowarzyszenia.
Jan Karski (wł. Jan Romuald Kozielewski) pseuddonim "Witold" urodził się 24 czerwca 1914 r. w Łodzi, zmarł 13 lipca 2000 r. w Waszyngtonie. W międzywojennej Polsce ukończył wydział prawa i studium dyplomacji oraz szkołę podchorążych.
Celem misji do Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych, którą rozpoczął w 1942 r. było poinformowanie aliantów o strukturze, organizacji Państwa Podziemnego w okupowaanej Polsce oraz o tragicznej sytuacji ludności żydowskiej pod okupacją niemiecką. Zbierając informacje na ten temat, dwukrotnie przedostał się do warszawskiego getta, a także do obozu przejściowego w Izbicy, z którego Żydzi kierowani byli do obozów zagłady.
Wstrząsającą relację naocznego świadka przekazał ogromnej liczbie amerykańskich i brytyjskich polityków, dziennikarzy i artystów. Spotkał się miedzy innymi z ministrem spraw zagranicznych rządu brytyjskiego oraz 28 lipca 1943 r. z prezydentem USA. Jednak dramatyczne apele emisariusza o ratunek dla narodu żydowskiego nie przyniosły rezultatów – większość rozmówców nie dowierzała jego doniesieniom lub je ignorowała.
W 1944 r. na polecenie rządu emigracyjnego w Londynie Karski napisał „Tajne państwo” (Story of a Secret State). Książka ukazała się w listopadzie 1944 r. w Bostonie i zyskała w USA entuzjastyczne recenzje, została przetłumaczona na wiele jęzków, a jej sprzedaż tylko w USA sięgnęła 400 tys. egzemplarzy. Dopiero z niej Amerykanie dowiedzieli się o walce i cierpieniach Polaków, o roli państwa podziemnego, a także o zagładzie Żydów.
W ostatnich dwudziestu latach życia Jan Karski powrócił do swojej „nieukończonej misji”, wielokrotnie opowiadając na spotkaniach w Ameryce, Izraelu i w Polsce o masowej eksterminacji ludności żydowskiej w czasie wojny oraz swoich próbach zainteresowania świata tym dramatem.
Jan Karski otrzymał wiele prestiżowych wyróżnień. Osiem uczelni polskich i zagranicznych przyznało mu doktoraty honoris causa, był kawalerem Orderu Orła Białego (najwyższego polskiego odznaczenia państwowego). Sam natomiast ufundował nagrodę im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej przyznawaną co roku wspólnie przez YIVO w Nowym Jorku i Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie autorom publikacji przedstawiających rolę i wkład Żydów polskich w polską kulturę.
Jan Karski zmarł 13 lipca 2000 roku w Waszyngtonie i został pochowany na tamtejszym cmentarzu Mount Olivet, u boku żony, Poli Nireńskiej. Amerykański tygodnik Newsweek uznał go za jedną z najwybitniejszych postaci XX wieku, zaś jego misję wojenną określił mianem jednego z moralnych kamieni milowych cywilizacji upływającego stulecia.
