Liga Przeciwko Zniesławieniu (ADL) przyznała nagrodę im. Jana Karskiego Janosowi Esterházy’emu – słowackiemu politykowi polsko- węgierskiego pochodzenia, który w czasie wojny miał odwagę przeciwstawić się totalitarnemu reżimowi księdza Tiso.
Liga Przeciwko Zniesławnieuniu (Anti-Defamation League, w skrócie ADL) jest amerykańską organizacją żydowską, której celem jest walka z nienawiścią i uprzedzeniami wobec Żydów. Od 1987 przyznaje nagrodę „Odwaga Troski” osobom, które niosły pomoc ludności żydowskiej w czasach Zagłady. Od tego roku Jan Karski jest patronem nagrody (ADL Jan Karski Courage to Care Award),
Janos Esterházy nagrodzony został pośmiertnie. Odznacznie odebrał wnuk Esterházy’ego Giovanni Malafatti. Uroczystość odbyła sie 3 listopada w Nowym jorku.
Urodzony w 1901 roku Esterházy był konserwatywnym politykiem mniejszości węgierskiej w przedwojennej Czechosłowacji i posłem do parlamentu w faszystowskiej Republice Słowackiej. Jako jedyny poseł słowackiego parlamentu, sprzeciwiał się antysemickiej polityce państwa kierowanego przez księdza Jozefa Tiso oraz pomagał prześladowanym w czasie wojny Żydom i przedstawicielom innych narodowości (w tym Polakom) w ucieczce na Węgry.
Kiedy we wrześniu 1939 roku Słowacja, u boku Niemiec, napadła na Polskę, Esterházy nie tylko przeciw temu protestował, ale aktywnie organizował przerzut polskich oficerów na Węgry. Osobiście przewiózł tam generała Kazimierza Sosnkowskiego. Po wojnie był sądzony za zdradę państwa, został skazany na karę śmierci, którą zamieniono na dożywocie. Zmarł w czechosłowackim więzieniu w 1957 r.
Janos Esterházy został w 2009 roku odnzaczony przez Prezydenta RP Komandorią Orderu „Polonia Restituta”. Na Słowacji nadal jednak nie doczekał się jeszcze rehabilitacji.
– Z pierwszej ręki wiem, jak absolutnie zasadniczą wartością jest niesienie pomocy jednej osobie, podczas upadku moralnego otaczającego świata. Nigdy też nie zapomnę moralnej zasady: czyń innym to, co chciałbyś, aby czynili dla ciebie… – mówił, wręczając nagrodę dyrektor ADL Abraham Foxman.
Abraham Foxman to syn warszawskiego dziennikarza i wydawcy żydowskiego, uratowany podczas wojny przez polską nianię, która ochrzciła go, jako własnego synka i wychowywała do siódmego roku życia, kiedy okazało się, że jego rodzice ocaleli z Holocaustu.
Foxman wspominał także postać Jana Karskiego, którego poznał we wczesnych latach 70., i z którym przyjaźnił się aż do śmierci profesora w 2000 roku. Podkreślił, że nadanie imienia polskiego bohatera Nagrodzie „Odwaga Troski”, którą Karski otrzymał jako jeden z pierwszych (w roku 1988), był nakazem moralnym i gestem podziwu, jakim Liga Przeciw Zniesławianiu darzy Jana Karskiego.
Wzruszony Giovanni Malafatti dziękując za wyróżnienie, powiedział, że jego wielki dziadek byłby z niego dumny, zważywszy na postać patrona oraz polskie korzenie dziadka, którego matką była Polka, hrabianka Tarnowska.
Polskim akcentem uroczystości było przekazanie wnukowi laureata przez Towarzystwo im. Jana Karskiego fotograficznego portretu patrona Towarzystwa i nagrody oraz listu gratulacyjnego.