W dniach 5-6 grudnia w Muzeum Dialogu Kultur w Kielcach odbędzie się
konferencja naukowa „Żydowscy obywatele polskich miast.”. Konferencja
zorganizowana została przez Stowarzyszenia im. Jana Karskiego dla
upamiętnienia 80. rocznicy zagłady getta kieleckiego oraz 160. rocznicy
osadnictwa żydowskiego w Kielcach. Współorganizatorami konferencji
jest Muzeum Narodowe w Kielcach i Instytut Judaistyki Uniwersytetu
Jagiellońskiego.
Konferencja ma charakter otwarty, wykłady rozpoczynać się będą o godz. 9.00 w Muzeum Dialogu Kultur (ul. Rynek 3). Konferencji będą towarzyszyć trzy wydarzenia, które odbędą się w Instytucie Kultury i Spotkania Stowarzyszenia im. Jana Karskiego (ul. Planty 7).
W piątek 2 grudnia o godz. 17.00 odbędzie się wernisaż prac litewskiej artystki Dovilė Dagienė. Wystawa prezentuje fotografie twarzy dzieci Holocaustu na liściach roślin.
W poniedziałek, 5 grudnia o godz. 18.30 odbędzie się spotkanie autorskie z Jarosławem Kurskim wokół książki „Dziady i dybuki” (spotkane poprowadzi Bogdan Białek), a we wtorek, 6 grudnia o godz. 18.30, debata pt. „Czego uczymy się badając relacje polsko-żydowskie” z udziałem Anny Bikont, Bożeny Szaynok, Grzegorza Gaudena, Jana Tomasz Grosa i Bogdana Białka.
PLAN KONFERENCJI:
? 5 grudnia 2022:
▪9.00 Powitanie prof. dr hab. Robert Kotowski (Muzeum Narodowe w Kielcach)
▪Bogdan Białek (Stowarzyszenie im. Jana Karskiego), prof. dr hab. Maciej Tomal (Instytut Judaistyki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie)
9.15–11.00 I sesja: Sztetł, czyli hejm
▪Prowadzenie: prof. dr hab. Maciej Tomal
▪Ewa Kuma-Zielińska – Żydzi w średnim mieście Królestwa Polskiego.
Przypadek Płocka w XIX wieku
▪Martyna Grądzka-Rejak – Kolbuszowa – historia żydowskiego miasteczka. Zarys projektu badawczego
▪Agnieszka Dziarmaga – Materialność i przestrzeń dawnych sztetli nośnikiem pamięci o żydowskich mieszkańcach. Wybrane aspekty
▪Marek Tuszewicki – Domy opieki dla osób starszych na łamach żydowskiej prasy kielecko-radomskiej okresu międzywojennego
▪Krzysztof Bielawski – Cmentarze żydowskie w województwie świętokrzyskim
11.30–13.30 II sesja: Keltz, czyli życie
▪Prowadzenie: prof. dr hab. Andrzej Żbikowski (Żydowski Instytut Historyczny)
▪Kinga Banasik – Stosunki polsko-żydowskie w świetle „Kielcer Cajtung”
▪Maciej Tomal – Dziennik rabina Moszego Nachuma Jerusalimskiego/Jeruszalimskiego z okresu I wojny światowej
▪Leszek Hońdo – Kielecka księga cmentarna
▪Dominik Flisiak – Opis działalności intelektualnej, społecznej oraz kulturalnej żydowskich obywateli Kielc na łamach „Sefer Kielce”
15.00–16.30 III sesja: Zagłada Keltz, Zagłada sztetl
▪Prowadzenie: prof. dr hab. Robert Kotowski
▪Edyta Gawron – Źródła do Zagłady Żydów na terenie województwa świętokrzyskiego wywołane w XXI wieku. Przykład materiałów Yahad-In Unum z Włoszczowy
▪Marek Maciągowski – Świadectwa Zagłady – wokół kolekcji Mieczysława Zagajskiego
▪Alicja Bartnicka – Nie tylko mieszkańcy tutejszego getta. Żydowscy robotnicy przymusowi w fabryce amunicji HASAG w Skarżysku-Kamiennej podczas II wojny światowej
▪Piotr Świerczyński – Kielecka synagoga. Współtowarzyszka losów zgładzonej wspólnoty
? 6 grudnia 2022:
9.00–10.30 IV sesja: Przemoc antyżydowska
▪Prowadzenie: prof. dr Jan Tomasz Gross
▪Bogdan Białek – Co się zdarzyło raz… Rzecz o pierwszym pogromie kieleckim
▪Mirosław Wójcik – Pogrom w Wodzisławiu 18 listopada 1918
▪ Grzegorz Gauden – Lwów – miasto „niewinne”. Pogrom 22–24 listopada 1918 roku
10.30–11.00 przerwa kawowa
11.00–12.30 V sesja: Przemoc antyżydowska po Zagładzie, głosy i interpretacje Prowadzenie: prof. dr hab. Andrzej Żbikowski
▪ Katarzyna Kuczyńska-Koschany – „Chcę Polski lubelskiej, nie kieleckiej”. Analiza i interpretacja listów Juliana Tuwima do siostry Ireny z czerwca i lipca 1946 roku jako świadectwa reakcji na iskrzenie (przed) pogromowe i na wydarzenia 4 lipca 1946 w Kielcach
▪Sławomir Żurek – Literackie świadectwo pogromu kieleckiego. O Wierszu do Polski Stanisława Wygodzkiego
▪Bożena Szaynok – Kościół katolicki w Polsce wobec pogromu Żydów w Kielcach
14.00–16.00 VI sesja: Pamięć i obecność
Prowadzenie: prof. dr hab. Bożena Szaynok
▪ Anna Bikont – Cena. O powojennych losach Łajci ze Skarżyska-Kamiennej i innych dzieci ze świętokrzyskiego
▪ Tomasz Domański – Żydzi skazani przez sądy niemieckie za opuszczenie gett w regionie kieleckim – przyczynek do badań
▪ Klaudia Kwiecińska – Pamięć o jędrzejowskim sztetlu 80 lat po zagładzie getta. Wnioski po otwarciu wystawy czasowej
w Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie
▪ Jolanta Kruszniewska – Odzyskiwanie pamięci o Zagładzie Żydów na przykładzie Grybowa (komunikat)
▪ Andrzej Białek – Stowarzyszenie im. Jana Karskiego. Służba dla pamięci i przyszłości (komunikat)
16.00–16.30 Podsumowanie i dyskusja
Prowadzenie: prof. dr hab. Maciej Tomal
Wydarzenia będą transmitowane na żywo na kanale FB Muzeum Narodowego w Kielcach i Stowarzyszenia im. Jana Karskiego.
Patronat nad konferencją objęli: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny, a patronat medialny Gazeta Wyborcza Kielce, a wsparcia finiszowego udzieliło Ministerstwo Kultury i
Dziedzictwa Narodowego, Marszałek Województwa Świętokrzyskiego
oraz Sarah and Herszel Kotlicki Foundation. Wydarzenia towarzyszące
dofinansowane zostały przez Ambasadę Republiki Litewskiej, Fundację
im Róży Luksemburg w Polsce.